Phong trào Đội TNTP Hồ Chí Minh tạo sự lan tỏa rộng khắp

PV: Với bề dày 75 năm xây dựng và trưởng thành, Đội TNTP Hồ Chí Minh đã gặt hái được nhiều thành công thông qua các chương trình hoạt động và các phong trào cụ thể. Nhiều phong trào đi qua các giai đoạn lịch sử mà vẫn vẹn nguyên giá trị giáo dục thiếu niên nhi đồng, tạo sự lan tỏa lớn trong xã hội. Xin anh cho biết những phong trào đó đang được nhân lên và phát huy trong giai đoạn hiện nay như thế nào?

Anh Nguyễn Long Hải: Trong không khí hân hoan chào mừng thành công Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII, ngày Hội bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XIV, Hội đồng nhân dân các cấp, kỷ niệm 126 năm ngày sinh của Bác Hồ muôn vàn kính yêu và nhiều ngày lễ trọng đại của đất nước, Đội TNTP Hồ Chí Minh rất đỗi tự hào đón ngày kỷ niệm trọng đại mừng Đội ta 75 mùa hoa (15/5/1941-15/5/2016), trong niềm vui chung của đất nước với nhiều thành tựu quan trọng của sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế.

Nhìn lại chặng đường 75 năm qua, Tổ chức Đội TNTP Hồ Chí Minh không ngừng lớn mạnh cả về số lượng và chất lượng hoạt động. Từ 5 đội viên đầu tiên, đến nay, Đội ta có 12 triệu đội viên trên khắp mọi miền Tổ quốc. Với bề dày 75 năm năm xây dựng và trưởng thành, Đội TNTP Hồ Chí Minh đã gặt hái được nhiều thành công thông qua các chương trình hoạt động và các phong trào cụ thể. Nhiều phong trào đi qua các giai đoạn lịch sử mà vẫn vẹn nguyên giá trị giáo dục, giá trị thực tiễn, tạo sự lan tỏa lớn trong xã hội, trong đó phải kể đến: Phong trào "Thiếu nhi Việt Nam thi đua thực hiện tốt 5 điều Bác Hồ dạy", phong trào "Kế hoạch nhỏ"(12/1958), Phong trào Nghìn việc tốt(24/3/1963), phong trào Uống nước nhớ nguồn… cùng rất nhiều chương trình hoạt động liên quan đến các phong trào này thể hiện ở các hình thức khác nhau. Để các phong trào phù hợp với từng thời điểm lịch sử phát triển của đất nước và nhu cầu của thiếu nhi, mỗi địa phương lại có những cách làm sáng tạo cho phù hợp để hiệu quả phong trào ngày càng thiết thực hơn.

Phong trào "Thiếu nhi Việt Nam thi đua thực hiện tốt 5 điều Bác Hồ dạy" đã được các cơ sở Đội trong cả nước triển khai thực hiện với nhiều hoạt động phong phú: Tổ chức cuộc thi kể chuyện về Bác Hồ, sinh hoạt cuối tuần với chủ đề "Ơn Bác kính yêu", xây dựng tủ sách "Bác Hồ với thiếu nhi". Đặc biệt các tỉnh, thành rất chú trọng đầu tư, kết hợp việc giáo dục nâng cao hiểu biết về cuộc đời, sự nghiệp của Bác và tổ chức thực hiện nhiều biện pháp cụ thể nên phong trào đã đi vào chiều sâu, đạt hiệu quả cao, thiết thực. Đã có 100% các Liên đội tổ chức tìm hiểu về 5 điều Bác Hồ dạy, xem phim về cuộc đời và tấm gương đạo đức của Bác, tổ chức cho thiếu nhi tham quan bảo tàng, di tích cách mạng; triển khai "Nhật ký Đội em", "Làm theo lời Bác", "Sổ vàng học tập và làm theo lời Bác", tổ chức liên hoan văn nghệ "Bài ca dâng Bác". Kết quả, toàn quốc đã có hàng chục ngàn tủ sách: "Bác Hồ với thiếu nhi - Thiếu nhi với Bác Hồ", tủ sách "Nghiệp vụ công tác Đội", xuất hiện nhiều gương người tốt, việc tốt, dũng cảm quên mình cứu bạn, cõng bạn đến trường, nhặt được của rơi trả lại người mất...

Đồng thời với phong trào thi đua thực hiện 5 điều Bác dạy, công tác giáo dục truyền thống cách mạng, lối sống và ý thức tôn trọng pháp luật cho đội viên, thiếu nhi được các cơ sở Đội coi trọng với nhiều nội dung và hình thức phù hợp góp phần nâng cao lòng tự hào về quê hương, đất nước, về Đảng quang vinh, Bác Hồ vĩ đại, về truyền thống vẻ vang của Đoàn, Đội. Các cuộc Hành quân về nguồn như: "Hướng về ngã ba Đồng Lộc", "Huyền thoại đường Trường Sơn", "81 ngày đêm Thành cổ Quảng Trị", "Về với Điện Biên", "Đồng hành đến quê hương anh Kim Đồng"... và việc phối hợp với các địa phương tổ chức chăm sóc, bảo vệ các di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh, tích cực tham gia công tác Trần Quốc Toản, phong trào "Em yêu biển đảo quê hương", "Thắp nến tri ân"... tạo nên ấn tượng sâu sắc cho các em, giúp cho các em hiểu biết thêm về truyền thống anh hùng trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của nhân dân và các thế hệ trẻ nước ta.

Phong trào "Kế hoạch nhỏ" sau gần 60 năm ra đời đã trở thành hoạt động truyền thống, tiêu biểu của tổ chức Đội và đã tạo được nhiều dấu ấn trong các thế hệ thiếu nhi các thời kỳ. Từ năm học 2009-2010, Hội đồng Đội Trung ương đã phát động trong thiếu nhi cả nước phong trào "Kế hoạch nhỏ" trong giai đoạn mới nhằm giáo dục cho đội viên, thiếu niên nhi đồng ý thức tiết kiệm, bảo vệ môi trường, tích cực xây dựng nguồn quỹ Đội và góp phần củng cố việc tôn tạo khu di tích Kim Đồng.

Với chủ đề "Vì bạn ở Trường Sa", năm học 2014-2015, Hội đồng Đội Trung ương tiếp tục triển khai trong thiếu nhi cả nước phong trào "Kế hoạch nhỏ" với với mục tiêu xây dựng điểm vui chơi cho thiếu nhi tại huyện đảo Trường Sa, tỉnh Khánh Hòa. Trong chuyến hành Hành trình "Tuổi trẻ vì biển đảo quê hương" ra thăm Trường Sa vào năm 2015 - 2016, Hội đồng Đội Trung ương đã thay mặt thiếu nhi cả nước trao tặng 02 sân chơi dành cho thiếu nhi với những thiết bị vui chơi hiện đại, phù hợp với thời tiết khắc nghiệt tại các đảo.

Tinh thần tương thân, tương ái, ý nghĩa giáo dục sâu sắc của phong trào “Kế hoạch nhỏ” trong giai đoạn mới đã tạo nên tính lan tỏa, hiệu ứng xã hội tích cực, góp phần tạo ra những điểm nhấn trong công tác Đội và phong trào thiếu nhi. Phong trào "Nghìn việc tốt" được khởi xướng trên quê hương Tam Sơn, Từ Sơn, Bắc Ninh. Sáng chủ nhật ngày 24/3/1963, thầy trò trường cấp II Liên Sơn (nay là trường THCS Tam Sơn) đi trồng cây. Lúc họp tổng kết và biểu dương kết quả của các bạn nhỏ, Tổng Phụ trách Đội Nguyễn Đức Thìn đã phát động phong trào "Thi đua làm nghìn việc tốt, thực hiện 5 điều Bác Hồ dạy, phấn đấu trở thành cháu ngoan Bác Hồ", gọi tắt là "Nghìn việc tốt".

Ngay sau khi phát động, phong trào "Nghìn việc tốt" lập tức trở thành phong trào thi đua yêu nước của thiếu nhi Việt Nam, lan tỏa từ nhà trường tới từng xóm, với tinh thần mỗi tháng một chủ điểm, mỗi ngày một cao điểm nghìn việc tốt…, được Đảng, Bác Hồ và nhân dân khen ngợi, khuyến khích phát triển. Một trong những phong trào thi đua "Nghìn việc tốt" được các bạn nhỏ hưởng ứng mạnh mẽ trong thời kỳ này là góp gạo nuôi quân chống giặc Mỹ xâm lược; nuôi gà gửi ra chiến trường; cùng làm vệ sinh sạch làng, tốt ruộng; cùng học giảng bài toán trên lưng trâu; xay lúa gạo giúp gia đình có người đi đánh giặc Mỹ...

Trong giai đoạn vừa qua, phong trào "Nghìn việc tốt" đã được tiếp tục đẩy mạnh triển khai với nhiều cách làm, hình thức mới sinh động, sôi nổi và trở thành nét đẹp hằng ngày, ở mọi lúc, mọi nơi của thiếu nhi. Kết quả của phong trào "Nghìn việc tốt" đã bổ sung thiết thực vào kết quả cuộc vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh".

Ngoài ra, để đáp ứng yêu cầu đổi mới của thực tiễn Công tác Đội và phong trào thiếu nhi, Hội đồng Đội Trung ương đã phát động trong thiếu nhi một số phong trào, cuộc vận động mới: Phong trào "Em yêu lịch sử Việt Nam", phong trào "Tuổi nhỏ, làm việc nhỏ", phong trào "Vườn rau cho em", Cuộc vận động "Đàn gà khăn quàng đỏ", Cuộc vận động xây dựng "Ngôi nhà Khăn quàng đỏ"... Các phong trào, cuộc vận động, chương trình mới trong thời gian qua đã tạo ra nhiều nét mới, tạo động lực thi đua sôi nổi trong thiếu nhi cả nước. Nhiều hoạt hình thức giáo dục thiếu nhi trong qua các trại kỹ năng, Học kỳ trong Quân đội, Học kỳ Công an... đã bước đầu chứng minh tính hiệu quả, thiết thực trong công tác giáo dục thiếu niên, nhi đồng.

PV: Để đánh dấu bước ngoặt kỷ niệm chặng đường 75 năm xây dựng và trưởng thành, Hội đồng Đội Trung ương có những hoạt động trọng điểm nào cho sự kiện này, thưa anh?

Anh Nguyễn Long Hải: Thực hiện Chương trình công tác Đội và phong trào thiếu nhi năm học 2015 - 2016, chào mừng Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII và kỷ niệm 85 năm Ngày thành lập Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, chào mừng kỷ niệm 75 năm Ngày thành lập Đội TNTP Hồ Chí Minh (15/5/1941 - 15/5/2016), Hội đồng Đội Trung ương đã chỉ đạo, hướng dẫn về việc tổ chức các hoạt động tới tất cả các cơ sở Đội với nhiều hoạt động thiết thực, trong đó chú trọng hướng dẫn các cơ sở Đội ôn lại lịch sử, truyền thống 75 năm xây dựng, trưởng thành của Đội TNTP Hồ Chí Minh qua các thời kỳ cách mạng gắn với các phong trào lớn của Đội, những tấm gương đội viên, thiếu nhi tiêu biểu qua các thời kỳ; xác định trách nhiệm học tập, rèn luyện của đội viên để tiếp bước cha anh trong giai đoạn mới; Tổ chức các hoạt động về nguồn như: tham quan, tìm hiểu các địa danh, di tích lịch sử gắn với truyền thống của Đội TNTP Hồ Chí Minh và các anh hùng thiếu niên, với quy mô từ cấp Liên đội đến cấp tỉnh.

Bên cạnh đó, Hội đồng Đội Trung ương chỉ đạo Hội đồng Đội các cấp tổ chức Lễ mít tinh kỷ niệm 75 năm Ngày thành lập Đội TNTP Hồ Chí Minh gắn với tuyên dương các điển hình tiên tiến trong cuộc vận động "Vì đàn em thân yêu". Đây là dịp để ôn lại truyền thống và khẳng định sự lớn mạnh của tổ chức Đội TNTP Hồ Chí Minh qua 75 năm phát triển; trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm công tác Đội và phong trào thiếu nhi tại cơ sở; tôn vinh các gương đội viên, chỉ huy đội, phụ trách thiếu nhi xuất sắc; tri ân các tập thể, cá nhân có nhiều đóng góp cho tổ chức Đội. Dưới hình thức: Tổ chức lễ mít tinh; Liên hoan văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao; Hội thảo; Tọa đàm; Gặp mặt, giao lưu với các nhân chứng lịch sử, cán bộ làm công tác thiếu nhi các thời kỳ; Tuyên dương chỉ huy đội giỏi, phụ trách thiếu nhi giỏi; Liên hoan các đội tuyên truyền măng non…

Cùng với các cơ sở Đội, các hoạt động cấp Trung ương cũng có nhiều điểm nhấn hướng về kỷ niệm ngày thành lập Đội như: Phát hành một số ấn phẩm sách về Đội TNTP Hồ Chí Minh; Tổ chức ngày hội "Tiến lên đoàn viên" và chương trình giao lưu các thế hệ đoàn viên, đội viên với chủ đề "Hát vang lý tưởng tuổi trẻ Việt Nam" nhằm ôn lại truyền thống lịch sử 85 năm Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, vai trò của Đoàn trong phụ trách Đội TNTP Hồ Chí Minh, thiếu niên nhi đồng; giao lưu với các nhân chứng lịch sử, các thế hệ đoàn viên, đội viên xưa và nay về lý tưởng của tuổi trẻ tại Khu Di tích Anh hùng Lý Tự Trọng, tỉnh Hà Tĩnh.

Nhân dịp này, Hội đồng Đội Trung ương tổ chức hành trình về nguồn thăm khu di tích lịch sử Kim Đồng; thăm, tặng quà cho các thiếu nhi dân tộc, có hoàn cảnh đặc biệt, khó khăn; khánh thành hạng mục Bức tranh gốm tại Khu Di tích lịch sử Kim Đồng. Trao Giải thưởng Kim Đồng và giải thưởng Cánh én hồng vào dịp 15/5/2016 tại Thủ đô Hà Nội.

PV: Hiện nay Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đang triển khai chương trình (Đề án) “Bồi dưỡng lý tưởng Cách mạng, giáo dục đạo đức lối sống, cho thế hệ trẻ giai đoạn hiện nay”. Vậy xin anh cho biết đối với lứa tuổi thiếu niên nhi đồng, Hội đồng Đội Trung ương có định hướng triển khai hoặc lồng ghép chương trình này trong các hoạt động Đội như thế nào?

Anh Nguyễn Long Hải: Quán triệt tinh thần Nghị quyết 42 của BCH Trung ương Đảng và Quyết định 1501/QĐ-TTg ngày 28/8/2015 của Thủ tướng Chính phủ về "Tăng cường công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, giáo dục đạo lối sống cho thanh niên, thiếu niên, nhi đồng trong giai đoạn hiện nay" và chủ trương của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền, giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thế hệ trẻ, Hội đồng Đội Trung ương đã tăng cường các hoạt động tuyên truyền giáo dục về truyền thống vẻ vang của đất nước, của Đảng, Đoàn, Đội; bên cạnh đó lồng ghép các nội dung giáo dục lý tưởng cách mạng, giáo dục đạo đức lối sống cho thế hệ trẻ trong các chương trình, kế hoạch hoạt động hàng năm của tổ chức Đội.

Trong thời gian tới, Hội đồng Đội Trung ương sẽ tiếp tục triển khai thực hiện các chương trình, phong trào góp phần giáo dục, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng, giáo dục đạo đức lối sống cho thế hệ trẻ: Phong trào "Em yêu lịch sử Việt Nam", phong trào "Thiếu nhi Việt Nam thi đua thực hiện 5 điều Bác Hồ dạy", Chương trình "Thắp sáng ước mơ thiếu nhi Việt Nam", Ngày hội "Thiếu nhi khỏe, Tiến bước lên Đoàn", các cuộc thi, Hội trại tìm hiểu về truyền thống vẻ vang của Đảng, về những anh hùng liệt sỹ đã hy sinh vì Tổ quốc.... Không ngừng tăng cường giáo dục đạo đức, truyền thống, văn hóa, lối sống, ý thức pháp luật, bồi đắp lý tưởng, ước mơ, hoài bão, niềm tin cho thiếu nhi qua đó làm cho hệ thống giá trị chuẩn mực mà xã hội và tổ chức Đoàn đang mong đợi chuyển thành những giá trị trong mỗi thiếu niên, nhi đồng giúp các em hoàn thiện nhân cách, đáp ứng yêu cầu mà xã hội đòi hỏi. Đặc biệt, đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước trong thiếu niên, nhi đồng với tinh thần “Tuổi nhỏ, làm việc nhỏ”, chú trọng định hướng giá trị tốt đẹp cho các em thông qua điển hình tiên tiến, qua thực tiễn hoạt động tập thể của Đội; lựa chọn nội dung, phương thức phù hợp để định hướng, giáo dục và tạo môi trường thuận lợi cho các em rèn luyện. Bên cạnh đó, tổ chức Đoàn, Đội cũng cần chú trọng đến việc giáo dục kỹ năng thực hành xã hội cho các em thông qua các hoạt động do tổ chức Đoàn, Đội triển khai thực hiện như: Chương trình “Học kỳ quân đội”," Học kỳ Công an", và giáo dục kỹ năng sống “Học làm người có ích”, "Trại hè kỹ năng Trải nghiệm để trưởng thành", “Kỳ học văn hóa, thiên nhiên & trải nghiệm Hi! Teacher”, “Học kỳ trên biển”, "Học từ thiên nhiên", "Học từ làng nghề", "Học từ dân gian", "Kỳ học màu xanh", "Nhà thám hiểm nhỏ tuổi"... Tham gia các chương trình này các em được trang bị những kỹ năng sống, khám phá những nền văn hóa độc đáo của vùng miền, đồng thời rèn luyện ý thức kỷ luật, đánh thức tinh thần trách nhiệm cộng đồng trong mỗi em đội viên, thiếu niên, nhi đồng.

Muốn giáo dục thiếu nhi tốt thì các cấp bộ Đoàn phải luôn chú trọng tăng cường vai trò phụ trách Đội TNTP Hồ Chí Minh, chăm sóc giáo dục thiếu niên, nhi đồng, từng bước nâng cao chất lượng Hội đồng Đội các cấp và lực lượng cán bộ phụ trách Đội. Đề cao vai trò, trách nhiệm của cán bộ phụ trách Đội để mỗi cán bộ phụ trách Đội phải thực sự là tấm gương cho thiếu nhi noi theo. Trong thời gian tới, Hội đồng Đội Trung ương sẽ nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Chương trình "Rèn luyện phụ trách Đội" để từng bước nâng cao chất lượng về chuyên môn, nghiệp vụ công tác Đội cho đội ngũ cán bộ phụ trách Đội; tiếp tục đẩy mạnh triển khai thực hiện Đề án của Ban Bí thư Trung ương Đoàn về "Nâng cao năng lực đội ngũ chỉ huy Đội" để sớm phát hiện, bồi dưỡng những nhân tố lãnh đạo trẻ trong tương lai.

Trong thời gian tới, để tổ chức Đội TNTP Hồ Chí Minh thực sự là tổ chức của thiếu nhi Việt Nam, thực sự là người bạn thân thiết của thiếu nhi Việt Nam và làm tốt hơn nữa vai trò đại diện cho tiếng nói, nguyện vọng của thiếu nhi thì mỗi anh chị phụ trách Đội phải luôn thể hiện tinh thần "Vì đàn em thân yêu", cố gắng, nỗ lực rèn luyện về kỹ năng, nghiệp vụ công tác Đội, xứng đáng là những người anh chị "dịu hiền" của Đội ta.

Xin trân trọng cảm ơn anh!